วันคเณศจตุรถี เป็นเทศกาลบูชาพระพิฆเนศ ในปี 2566 จัดขึ้นระหว่าง 19-28 กันยายน หลายตำรากล่าวว่าเป็น “วันเกิด” ของพระคเณศ ตามชาวฮินดูในรัฐมหาราษฏระ พิธีคเณศจตุรถี ที่บ้าน ทำได้ไหม มีคำตอบ
พิธีคเณศจตุรถีสามารถทำได้ที่บ้าน ไม่จำเป็นต้องเดินทางไปที่วัดหรือสถานที่สาธารณะแต่อย่างใด ขั้นตอนการทำพิธีสามารถสรุปได้ดังนี้
ของไหว้พระพิฆเนศ วันคเณศจตุรถี
- เทวรูปพระพิฆเนศที่เราบูชาที่บ้านเป็นประจำ
- โต๊ะเล็ก ๆ หรืออาสนะ/ผ้าปู โดยจะนิยมสีแดง/ส้ม
- ข้าวสารขาวที่เราใช้หุงปกติ
- น้ำเปล่าใส่ถ้วย พร้อมช้อนสะอาดสำหรับตักถวายเทวรูปในขั้นตอนต่าง ๆ
- น้ำปัญจมรัตน์ (นม โยเกิร์ต เนย น้ำผึ้ง น้ำตาลทราย หรือน้ำอ้อย)
- น้ำสะอาดสำหรับล้างเทวรูป
- ผ้าสะอาดเตรียมไว้เช็ดเทวรูป
- ผ้าสำหรับแต่งเทวรูป ผ้านุ่ง ผ้าคลุม หรือถ้าไม่มี อาจใช้ด้ายฝ้ายสีแดง หรือย้อมสี ฉีกเป็นเส้น พอดีกับเทวรูป สำหรับคล้องแทน ผ้าต่าง ๆ
- ผงสำหรับจุ่มเจิม ผงซินดู ผงกุมกุม ผงจันทร์ (ถ้าหาได้ทั้งหมดก็ดี หาไม่ได้ก็เท่าที่หาได้ก็พอ)
- น้ำหอมสำหรับประพรมเทวรูป
- เครื่องประดับเช่น สร้อย กำไล สำหรับแต่งเทวรูป ถ้าไม่มีอาจถวายเป็นเหรียญเงินเหรียญทอง หรือ ข้าวสาร (ใช้แทนของมีค่า)
- ดอกไม้ มาลัย
- ธูป หรือกำยาน
- ดวงประทีป หรือเทียน
- ผลไม้ตามฤดูกาล
- ขนมหวาน ขนมลาดู โมทกะ
- หมาก พลู หญ้าแพรก
วิธีบูชาพระพิฆเนศ วันคเณศจตุรถี
เริ่มบูชาวันอังคาร ที่ 19 กันยายน 2566 แนะนำว่าควรทำตั้งแต่ช่วงเช้า แต่หากไม่สะดวกจริง ๆ ก็เลือกช่วงเวลาที่สะดวกแทนได้
กล่าวอัญเชิญองค์พระคเณศ
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอเชิญพระองค์ ประทับยังแท่นที่เตรียมไว้
อัญเชิญเทวรูปขึ้นประทับยังแท่น
หรืออาสนะที่เตรียมไว้ นำข้าวสาร หรือดอกไม้ โปรยที่แท่น หรืออาจเรียงเป็นรูปสวัสดิกะ แล้วนำเทวรูปวาง
ถวายน้ำล้างพระบาท
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอถวายน้ำล้างพระบาทต่อพระองค์ นำช้อนตักน้ำวน ที่บริเวณพระบาทของเทวรูป 3 ครั้ง แล้วเทลงที่พระบาท หรือเบื้องหน้าเทวรูป
ถวายน้ำล้างพระหัตถ์
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอถวายน้ำล้างพระหัตถ์ต่อพระองค์ นำช้อนตักน้ำวนที่บริเวณพระหัตถ์ของเทวรูป 3 ครั้ง แล้วเทลงที่พระหัตถ์ ข้างใดข้างหนึง หรือเบื้องหน้าเทวรูป
ถวายน้ำชำระพระโอษฐ์
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอถวายน้ำชำระพระโอษฐ์ต่อพระองค์ นำช้อนตักน้ำวนที่บริเวณพระโอษฐ์ของเทวรูป 3 ครั้ง แล้ว เทลงที่พระโอษฐ์ หรือเบื้องหน้าเทวรูป
ถวายน้ำสรงสนาน
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอถวายน้ำสรงสนานต่อพระองค์ ถวายน้ำสะอาด หรือน้ำนม หรือถวายน้ำปัญจะมรัตน์สรงเทวรูป หลังสรงแล้ว ล้างด้วยน้ำสะอาด เช็ดองค์เทวรูป ทำความสะอาด เชิญองค์เทวรูปกลับแท่นพิธี (หากไม่สรงที่องค์ สามารถนำน้ำสะอาดวนรอบเทวรูป แล้วเทลงเบื้อหน้าได้เช่นกัน)
ถวายผ้าทรง
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอถวายผ้าสำหรับนุ่งห่ม ต่อพระองค์นำผ้าคลุม หรือผ้านุ่งที่เตรียมไว้ ถวายต่อเทวรูป อาจจะนุ่ง หรือคลุม หรือวางไว้เบื้องหน้า
การถวายเครื่องหอม แป้งและผงเจิม
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอถวาย เครื่องหอม และผงจุ่มเจิมต่อพระองค์ นำผงเจิม เช่น ผงจันทร์ ผงกุมกุม ผงซินดู เจิมที่เทวรูป นำน้ำหอมประพรมที่เทวรูป
ถวายเครื่องประดับ
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอถวาย เครื่องประดับต่าง ๆ ต่อพระองค์ นำเครื่องประดับที่จัดเตรียมไว้ เช่น สร้อย กำไล สวมคล้องต่อเทวรูป หรือวางไว้เบื้องหน้า
ถวายดอกไม้ และมาลัย
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอน้อมถวาย มาลัยดอกไม้นี้แด่พระองค์ นำดอกไม้ มาลัยที่เตรียมไว้ คล้องถวายต่อเทวรูป
ถวายธูปหอม และกำยาน
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอน้อมถวายธูปหอม และกำยานนี้ต่อพระองค์ นำธูป หรือกำยาน จุด วนถวาย ต่อเทวรูป
ถวายดวงประทีป
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอน้อมถวายดวงประทีปต่อพระองค์นำประทีป หรือเทียน จุดถวายต่อเทวรูป
ถวายเครื่องบริโภค ผลไม้ ขนมหวาน
“โอม ศรี คเณศายะนะมะหะ” ข้าพเจ้าขอน้อมถวายผลไม้ตามฤดูกาลนี้ พร้อมขนมหวานต่าง ๆ ต่อพระองค์ นำผลไม้ต่าง ๆ ที่จัดเตรียมไว้ถวายต่อเทวรูป ถ้ามีเยอะมากหลายถาด สามารถนำน้ำตักใส่ช้อนวนที่ผลไม้ ขนมหวานต่าง ๆ แล้วเทน้ำลงเบื้องหน้าเทวรูปได้
ถวาย หมาก พลู หญ้าแพรก
“โอม ศรี คเณศายะ นะมะหะ” ข้าพเจ้าขอถวายหมากพลู และหญ้าแพรกต่อพระองค์ นำหมากพลู และหญ้าแพรก ที่เตรียมไว้ถวายต่อเทวรูป
ถวายบทบูชาสรรเสริญ
สวดบูชาสรรเสริญ ด้วยบทสวด หรือมนต์ต่าง ๆ หรือสวด มนต์ 108 จบเป็นต้น
พิธีอารตี
สวดบูชาพร้อมวนไฟถวายต่อเทวรูป
