รัฏฐาธิปัตย์ (sovereignty) คือ อำนาจอธิปไตย หมายถึงอำนาจสูงสุดในการปกครองแผ่นดิน รัฏฐาธิปัตย์มีอำนาจในการตัดสินใจและออกกฎหมายเกี่ยวกับกิจการภายในและกิจการระหว่างประเทศของประเทศ รัฏฐาธิปัตย์อาจประกอบด้วยบุคคลหรือคณะบุคคลก็ได้ ขึ้นอยู่กับระบอบการปกครองของประเทศนั้น ๆ
รัฏฐาธิปัตย์ มีองค์ประกอบสำคัญ 3 ประการ ได้แก่
- ความเป็นสูงสุด (supremacy) รัฏฐาธิปัตย์มีอำนาจสูงสุดในแผ่นดิน ไม่มีอำนาจอื่นใดอยู่เหนือกว่า รัฏฐาธิปัตย์มีอำนาจที่จะตัดสินใจและออกกฎหมายเกี่ยวกับกิจการภายในและกิจการระหว่างประเทศของประเทศ
- ความเป็นเอกภาพ (unity) รัฏฐาธิปัตย์ประกอบด้วยบุคคลหรือคณะบุคคลเพียงกลุ่มเดียว รัฏฐาธิปัตย์ไม่สามารถแบ่งแยกออกเป็นกลุ่มย่อย ๆ ได้
- ความเป็นถาวร (permanence) รัฏฐาธิปัตย์มีอำนาจถาวร รัฏฐาธิปัตย์จะยังคงมีอำนาจอยู่ตราบใดที่ประเทศนั้น ๆ ยังคงมีอยู่
ในระบอบประชาธิปไตย รัฏฐาธิปัตย์ เป็นของประชาชน ประชาชนเป็นผู้มีอำนาจอธิปไตย รัฏฐาธิปัตย์จะมาจากการเลือกตั้งของประชาชน รัฏฐาธิปัตย์จะต้องบริหารประเทศตามความต้องการของประชาชน
ในระบอบเผด็จการ รัฏฐาธิปัตย์เป็นของประชาชนเพียงกลุ่มเดียว กลุ่มคนกลุ่มนี้อาจประกอบด้วยบุคคลเพียงคนเดียว หรือกลุ่มบุคคลกลุ่มใหญ่ก็ได้ รัฏฐาธิปัตย์จะปกครองประเทศโดยปราศจากการมีส่วนร่วมของประชาชน
